M82 Cigar nebula (en een beetje NGC 1491)

Op 7 maart is het nog eens een open hemel dus dringend tijd om hiervan te profiteren.

Eerst probeer ik mijn oude EQ5 met de Nikon D90 met ED100 op te starten. Deze installatie start snel op maar zonder filters en met de D90 heb ik tot heden nog nooit de sweetspot kunnen vinden.

NGC1491 is een niet opvallende nevel maar die vlek in de nevel was de uitdaging. Bij het bekijken van de opnames bleek de blauw layer gewoon afwezig. Waarschijnlijk een nevel die veel integratietijd vraagt. Wat meer info: 3 min x 38 = bijna 2 uur opnames. (EQ5/ED100/D90/Kstars + Siril stacking + correcties in Gimp)

De M82 stond al een tijdje op mijn verlanglijstje omdat ik bij mijn vorige poging toch wat detail miste. Daarom iets meer opnames genomen. Voor deze opname gebruik ik de Newton 200F4 op de EQ6 met PlayerOne 585 met dual band filter.
Wegens kuren met Win10 gaat heel wat tijd verloren. Ik krijg geen connectie met de mini-PC dus demonteren en dan blijkt de pc vast te zitten in een opstartscherm. Na het doorstarten blijkt dan ook nog de RealVNC registratie verdwenen. Opnieuw registreren dus en de miniPC is terug actief. Bij het starten van NiNA blijkt dan weer dat er een sync probleem bestaat met de EQ6R pro maar toch kan ik nog opnames maken.
Uiteindelijk bleek de guidance toch niet slecht:
RA: 0.50″ (0.10 px), DEC 0.39″ (0.08 px) totaal 0.63″ (0.13 px)

Uiteindelijk had ik 3 min x 80 = 4 uur opnames
(EQ6Rpro/Newton200f4/PlayerOne585 + Siril stacking + correcties in Gimp)

Star-trekker op skiverlof (AZ-GTi)

Tijdens mijn vrije tijd probeer ik zoveel mogelijk de hobbies te combineren.

Daarom had ik tijdens het ski-verlof toch mijn oude Nikon D90 (astromodded) met de AZ-GTi meegenomen. Je weet maar nooit nietwaar.

De eerste avond krijg ik een uurtje tijd om de installatie te testen.
Ik zet de AZ-GTi (Skywatcher goto) op terras in de equatoriale uitvoering. Onmiddelijk wordt mijn eerste probleem duidelijk. Het terras is gelegen met zicht op het prachtige dal van Saalbach maar op het zuiden. Hierdoor heb ik dus geen zicht op de poolster en polar alignment is een probleem. Na wat proberen (AZ-GTi met eqmod kabel op laptop), besluit ik te gaan voor de azimuth opstelling waarbij polar alignment stukken makkerlijk is. Eerste test lijkt te werken, maar wolken verplichten me uit te stellen.

De laatste avond blijkt het opnieuw een heldere hemel en het testen kan opnieuw beginnen. Ik zet de AZ-GTi dus in azimuth (gewoon op een foto-statief) en richt de lens van de DLSR horizontaal op het noorden (met compas). Met de 3 ster alignment kan ik nu de AZ-GTi calibereren. Wegens het beperkte zichtveld kan ik maar 2 van de 3 sterren in het proces effectief gebruiken. Een polar alignment is dus zeer ruw. Bij testen blijken de sterren tot 60 sec toch nog redelijk rond en de AZ-GTi heeft de “Freedom Find” functie waardoor hij intern dus een optisch rotatie-wiel heeft. Door dit optisch rotatie-wiel kan de AZ-GTi kleine rotatiefouten redelijk goed opvangen en is guiding minder noodzakelijk. De Snap poort (voor aansturen van een shutter release op een DLSR en Wifi maakt het pakket leuk als grab&go bij trekking.

Finale opstelling is dus:
Nikon D90 met Tamron 80/200mm (of 2.8) lens via Snap poort op de AZ-GTi.
AZ-GTi op een foto-statief in azimuth opstelling. (geen contra-gewicht tot 5 kg) en via WiFi en de Synscan app.

De twee pogingen zijn:

  • Orion nevel M42. 60 opnames van 1 minuut, 15 opnames bruikbaar en wegens de beeldrotatie is een sterke crop nodig. Ben niet zeker waarom 15 opnames wel ronde sterren hadden en de andere allemaal star-trails. Misschien slechte voeding ofwel teveel spanning op de rotatie-assen. Wordt verder onderzocht.
  • Rosetta nevel of NGC2244. Terug 60 opnames maar van de 60 opnames zijn minder dan 10 frames bruikbaar. Hierdoor is er veel te weinig materiaal om eigenlijk van een goede opname te spreken, maar het is mogelijk.

Eindconclusie:
Het is dus inderdaad wel mogelijk om DSO astrofotografie te doen met beperkt materiaal, maar het is wel belangrijk iets meer tijd te investeren in een goede locatie (zie foto’s van de sneeuwruimer op de berg en het sterk verlichte hotel), een goede polar alignment, wat meer aandacht voor de opnametijd en gewoon meer tijd investeren tijdens opnames.

Kstars/Ekos op een Intel/AMD computer

Enkele vergaderingen geleden is er afgesproken om een NiNA versus Kstars/Ekos sessie te organizeren. Gunther behandelde tijdens een vorige vergadering de configuratie van NiNA. Voor een pc met Linux wil ik wat verder gaan omdat Linux voor velen onbekend terrein betreft en mogelijks kan afschrikken.

Waarom een pc?
Kstars/Ekos zijn best gekend voor hun installatie op een Raspberry PI. Dit is een kleine maar krachtige ARM processor. Door de ARM is het verbruik laag en kan met passieve koeling gewerkt worden.

Deze kan je vinden in verschillende versies waaronder volgende:

De versies van Stellar Mate en ZWO zijn aangepast voor gebruik met 12V voedingen maar een standaard Raspberry werkt op 5V, 3 Amp.

Na enkele jaren zelf met een Raspberry gewerkt te hebben (op Ubuntu en Astroberry), zocht ik toch een alternatief wegens:

  • Geen 12V voeding dus altijd een extra 12V-5V convertor nodig
  • Wegens gebruik van SD-kaartjes had ik regelmatig toch wel corruptie
  • Maar 2x USB3 poorten (naast 2x USB2) maar deze zijn gedeeld met de netwerkprocessor
  • Wifi ontvangst toch soms wel bedenkelijk

Met de opkomst van miniPC’s is alles veranderd. Voor een prijs die lager ligt dan een Raspberry PI5 (met voeding, kaart, behuizing, etc) kan je tegenwoordig een miniPC kopen op 12V met een Celeron N4020 (fanless), 4GB DDR4 en 64GB eMMC disk. Deze komt met 3x USB3 connectoren. Meer info vindt je hier.

Tijdens de vergadering zal uitgelegd worden hoe Kstars/Ekos wordt gebruikt, maar om de volledige installatie van Linux tot werkende Kstars/Ekos uit te leggen, heb ik twee youtube filmpjes aangemaakt. Deze moeten normaal iedereen toelaten de basis installatie uit te voeren.

Wat is er nodig?

De installatie omvat Kstars/Ekos, INDI drivers, PHD2, PHDlogviewer en remote access via VNC.

Configureren van Kstars/Ekos, PHD2 en realVNC.

Meer informatie op de website van INDI voor Kstars/Ekos/INDI

https://www.indilib.org/get-indi/download-ubuntu.html
sudo apt-add-repository ppa:mutlaqja/ppa sudo apt-get update
sudo apt-get install indi-full gsc
sudo apt-get install indi-full kstars-bleeding
sudo apt-get install libindi1 indi-bin

Het installeren van PHD2:
https://launchpad.net/~pch/+archive/ubuntu/phd2
sudo add-apt-repository ppa:pch/phd2 sudo apt update
sudo apt-get install phd2
sudo apt-get install phdlogview

Messier 82

Messier 82 (28-01-2024)

Op 16 januari kon ik de buur van M81 fotograferen gedurende 4 uren. Het resultaat is deze opname. M82 staat aan de hemel schijnbaar in de buurt van M81 maar is in werkelijkheid staan ze 150 000 lichtjaar van elkaar af.

Messier 82
Messier 82

Telescoop: TS UNC 20 cm f5, camera TS 533CP op een Ioptron GEM45 montering.

Tussen de wolken door

Op dinsdagavond kwam ik thuis na een basketbal vergadering en zag ik tot mijn verwondering dat er sterren waren. Clear outside was nochtans zeer duidelijk dat dit niet het geval zou zijn dus eventjes twijfelen.

Daar ik al een tijdje sukkel met NiNA na een crash van telescoop tegen dak (*), beslis ik toch het dak af te rollen. Start om 12u30 -> 2u40, snel object gekozen voor testing namelijk een spiral galaxy IC342.

De sessie begon moeilijk daar 3 star alignment niet werkte en na opgeven, zag ik in PHD2 dat eigenlijk mijn mount (vaste opstelling) bijna perfect stond en ik bijna geen correcties had. (na calibratie)
Na 1u zijn er hoge wolken beginnen binnen rollen waardoor de opnames zeer slecht werden en ik de sequence heb afgebroken.

  • 33x 3 min opnames, geen flat, darks, bias
  • EQ6R PRO with GSO 8f4, PlayerOne Uranus-C Pro Cooled Camera (IMX585), EAP focuser and NiNA control.  Stacking and stretching in Siril and some contrast/noise reduction via Gimp.

Conclusie:  Het is toch de moeite om bij weinig tijd het dak af te rollen en alhoewel ik geen perfect ronde sterren heb (ik denk een stacking probleem door slechte seeing laatste foto’s) lijkt het probleem van mijn spider wel opgelost. Er zijn geen dubbele spiders meer in alle richtingen.

(*) telescoop tegen dak
Ik had een sequence van lights, darks, bias en flats. Na het nemen van de lights, ging de sequence gewoon verder met darks zonder te vragen om het deksel (verduistering) te plaatsen.
Ik stop de sequence, zet de telescoop in park, sluit het dak en zet deksel op de telescoop om dan binnen de dark sequence verder te zetten. Bij herstarten sequence van darks, start NiNA de volledig sequence dus telescoop gaat uit unpark en begint te slewen naar mijn object van de lights (was nochtans afgerond).  Dak is dicht dus telescoop tegen het dak en tot ik kan reageren, is alles ontregeld.  Bummer.  Het sequencer concept van NiNA is niet ideaal.

Blogje deel3: Afwerken en genieten

Intussen is het ook al weer bijna twee weken geleden dat ik vanuit het mini-observatorium first-light opnames heb gemaakt.

Sinds 2 dec heb ik telkens met het idee gespeeld om de telescoop terug binnen te zetten om zo de invloed van de vochtige lucht te verminderen.

Uiteindelijk is het demonteren en monteren toch niet zo handig (wegen kleine ruimte) en ben ik toch maar met een verwarmingslus gaan werken.

Op het Internet kon ik een 16 Watt verwarmingslus vinden voor reptielen zodat ik niet de antidauw linten continue moet aansturen.  Het is een eerste stap.

Nu natuurlijk de vraag of ik de verwarmingslus niet op een intelligent manier kan aansturen en daar komt microPython en Pycom/ESP32 in het spel.

Als ik nu een Pycom met vochtigheidsensor en temperatuurmeter koppel aan mijn huisdomotica …..

Zo gezegd is gedaan.  Even in Home Assistant kijken hoe ik de Pycom via MQTT kan aansturen en dan wat coderen.

Na een avondje brollen, krijg ik het onderstaande scherm waarbij ik dus vanuit mijn domotica de verwarming kan opzetten, de binnentemperatuur kan
meten evenals het triplepunt kan opvragen (gaat vocht neerslaan).  Als ik nu wat logica inbouw, dan zal de verwarming opspringen als triplepunt > binnentermperatuur.

Op basis daarvan kan ik dan de voeding (12V) van de telescoop inschakelen of kan ik het stopcontact van de verwarming automatisch inschakelen.

Dus kan ik nog kiezen tussen inschakelen van de dauwlinten of reptielenlint.

Enkele recente opnames vanuit het mini observatorium

Blogje deel2: Vervolg op het kleine observatorium

Het kleine observatorium is nu intussen al meer dan twee weken aan het wachten op zijn “first light”. Omdat er vanavond/vanacht opklaringen waren voorspeld, ga ik deze namiddag aan de slag met het installeren van mijn GSO 200f4 op de EQ6R pro.

Bij mijn eerste testrun, ….. blijkt de telescoop niet te passen.  Bij het roteren op de RA gaan de DLSR en guidescoop tegen de zijwanden.  Gevloek.
Ik snap de reden niet want de afmetingen van het kleine observatorium waren deze van een website waar beweerd werd dat zelf een 300mm zou passen.

Na enkele keer ademhalen, begin ik me af te vragen of de camera’s aan de onderzijde van de Newton een verschil zou maken.  Heb dit nooit gedaan omdat ik bang was dat de DLSR zou kunnen loskomen.

Alle kabels losmaken, newton 180° gedraaid en herbekabelen en….. succes.  Ineens blijkt alles gewoon te passen en heb ik zelf geen problemen zelf als de newton horizontaal van de as in rust staat.

Nu de newton toch blijkt te passen, kan ik het observatorium wat verder afwerken.  Ik monteer een houten plaat met daarop een 12V voeding en een domotica schakelaar zodat ik telescoop en
stopcontacten apart kan aansturen.  Ook nog een rode lamp en we kunnen weer verder.

Bij het opzetten van de installatie hoor ik een geknetter maar alles lijkt te werken.  Ik probeer enkele bewegingen en ineens stopt alles.  De 12V is defect.  Geen idee waarom deze de geest geeft
maar ik heb gelukkig een reserve transformator.

Na de installatie van een kleine wifi security camera (om te zien wat de mount doet), ga ik met veel moed gaan eten wachtende tot het donker wordt.

Het eindresultaat van de opname zal ik later delen, maar voor de wolken erdoor kwamen, had ik al 41 opnames van 3 min op ISO 800 met de Canon 600d.

De bewerking is gewoon Siril zonder Flat/Bias/Dark (afwerken doe ik morgen nu ik statief kan laten staan) met background extractie, remove green noice, starnet++ en dan stretching.

Ik heb duidelijk nog veel extra opnames nodig want de typische blauwe kern komt nog niet door en de ruis is nog teveel aanwezig.

Toch is het voorlopig resultaat toch veelbelovend (zie bijlage) daar je toch al mooi de zuilen kan zien en ook zit er bovenaan een intrigerende zwarte wolk.

Voor de komende dagen is sneeuw voorspeld dus ik denk niet dat we nog veel sterrenweer gaan krijgen, maar ik kan toch met wat trots zeggen dat het observatorium project lijkt te werken.

Blogje deel1: Wat knutselen in de tuin, kan je een observatorium bouwen in een weekend?

Daar ze recentelijk ons tuinhuisje hebben afgebroken (was compleet rot aan de onderkant) maar het afbraakmateriaal hadden laten liggen, kreeg ik een zot idee om eens te proberen om zelf een mini observatorium te bouwen. Jaja.
Even mijn telescoop opgemeten en blijkbaar heb je met 1m50x1m50 genoeg plaats voor een redelijke telescoop.
Wat op het Internet zitten surfen en daar het kleinste observatorium gevonden dat je kan kopen.
https://www.robtics.nl/nl/observatoria/8793-dome-parts-optical-greenline-mini-32-roll-off-sterrenwacht-met-afrolbaar-dak-160x160m.html

Zoals je daar kan zien, is een maat van 1m60x1m60 dus inderdaad voldoende voor telescopen tot 12″ (natuurlijk geen plaats buiten telescoop).
Op een andere website lees ik dat je best 20cm van de grond blijft om vocht te verminderen en een goede luchtdoorstroming mogelijk te maken.

De eerste stappen:
Eventjes tussen de rommel kijken van de afbraak en ik zie dus zijpanelen, dakpanelen maar vooral veel verloren hout. In de carport heb ik echter nog balken liggen van een vorig verbouwproject.

Dus begin ik met een houten frame op 20cm van de grond en bekleed ik deze met de oude planken van het oude tuinhuis. Ik voorzie direct ook een bovenstructuur zodat ik een afschuifdak kan hebben. Of een vloer interessant is, ben ik nog niet uit, maar het is makkelijk erin of eruit gehaald.
De constructie komt gewoon op een terras dus geen speciale locatie.

De volgende grote stap is het schuifdak.  Hiervoor heb ik wieltjes en een geleider van een hangdeur voor gebruikt.  Kan een deur tot 40 kg dragen dus zeker een lichtmetalen structuur.

De uitdaging is nu wel om de oude dakpanelen op lengte te zagen. Eerst begin ik met een metaalschaar maar dat lukt niet.  Na wat zoeken in mijn materiaal, vind ik een grote wipzaag met zaagblad voor alu. 
Blijkbaar lukt het wel met dat zaagblad en haal ik een serieus stuk van de panelen en leg ik ze dubbel over elkaar zodat ik de breedte niet moet inkorten. 😉

Zoals je dus kan zien heb ik nu:

  • Houten structuur op poten (20 cm boven grond) en mogelijkheid tot leggen van een vloer (moet paneel halen)
  • Afsluifdak met metalen panelen  op een rail.  Ik moet wel nog de stops opnieuw zetten want rails heb ik niet goed gezet. Kleine correctie.

Nog te doen:

  • Verplaatsen van de constructie (staat nu op basketbalveld van de jongens).  Is nu wel al een zware constructie geworden. 🙁
  • Vloerplaat kopen
  • Gaatjes in de metalen panelen afstoppen (originele gaten van de vijzen)
  • Correctie van de rails roldak
  • Beslissen wat ik ga doen aan achterzijde (dichtmaken met paneel of een deur?
  • De balken behandelen want onbehandeld hout
  • De zwevende balken misschien wel ondersteunen.  Het hout zal anders beginnen hangen na een tijdje.
  • Stroomvoorziening

En de vraag of je een observatorium van afval kan maken in 1 weekend?  Zeker weten !

Tot op de volgende blog.